Kavramlar dilin mantığına uymadıkça akıl tutulmasından başka bir işe yaramaz. Entelektüel kürenin diline doladığı ve bazen karşısındakilerin diline biber yerine kullanılan bir kavram akıl tutulmasını anımsattı. Ötekileştirme!
Ötekileşmenin nesi kötü? Siz “ben” olmadığınıza göre ötekisiniz. Ben de sizin ötekinizim. İnsanlar ve gruplar, milletler “öteki”dir ve bunu söylemenin hiçbir sakıncası yoktur: Kendimize bir ad almış, “ben şuyum” demişsek, başkasına bir ad takmış, “sen şusun” demiş isek ötekileşmişiz demektir. “Sen kadınsın ben erkeğim. Öteki cinsiyettensin.” Bu iyi ya da kötü değildir sadece ötekidir. Kısacası adlarımızın ve özelliklerimizin başka olması ötekileşmeyi kaçınılmaz kılar. Ötekileştirmek de kötü değildir. Sen, ben değilsin. Sen bizim ailemizden değilsin. Sen bizim okuldan değilsin deyince “bizden değilsin” denilmiş olur. Bu bir gerçeğin dile getirilmesidir.
Ötekileştirme her durumda kötü değildir. İnsanlar kimlik edinirken karşısındakinin “öteki” olduğundan hareket ederek kendini yapılandırır. Bu durum çocukların ergenleşmesinde belirgin olarak görülür. Ergen, çocukluğunda adeta anne babasına yapışık haldeyken biraz büyüyünce bağımsızlığını ilan etmek isteyen kişidir. Ben ve öteki (başkası) ayrımını yapar ve yapışık halde olduğu anne babasını iteleyip-öteleyerek kendisini ayrı bir “ben” olarak ortaya çıkarır. Bireyde, ergenlikten gençliğe geçişte artık “ben ve ötekiler” ayrımı oluşmuştur. Bu doğal ve normal bir süreçtir. Bu bağlamda ötekilerin “ötekileştirildikleri” için alıngan olmaları gerekmez.
Ötekileştirme, dışlamak anlamına gelmez. Ötekileştirmek kaçınılmaz ve doğal bir durumdur. Örneğin ben “sen değilim”. Birbirimizin ötekisiyiz. Toplum için de aynı durum geçerlidir. Birbirimizin ötekisi olmamıza rağmen birbirimizle ilişkimizi sürdürürüz. Olumsuzlama bağlamında ötekileştirmek değil, dışlamak üzerinde durulabilir. Dışlamak, iletişimi kesmek, aşağılamak, ayrımcılığa maruz bırakmak anlamlarına gelebilir. Bu istenmeyen bir durumdur ama ötekileştirme değil, dışlamadır! O halde ötekileştirme ile dışlama kavramını ayrı ayrı kullanmak ve ötekileştirmeye yüklenmiş yanlış anlamı ortadan kaldırmak gerekir.
Ben benim, ötekiyim, hiç de sıkıntım yoktur. Selam vermezseniz, çok da umursamam.