Sanat, esetiği esas alan, insanın aklına ve duygularına seslenerek güzel ve çirkin ayrımını yapan ve eğitim ile insanlara bunu aktaran, insanlarda yaratıcılığı geliştiren, farkı fark ettiren, farklılığı öne çıkaran, ince ve gelişmiş davranış ve zevkleri insanlara kazandıran bir bilgi türü ve etkinlik alanıdır.
Sanat eğitimi alan kişiler daha esnek ve hoşgörülüdür. İncelmiş davranışlarıyla duyarlı insanlar yetiştirir. Demokrasi de başkalarının haklarına saygılı insan tipini gerektirdiğinden sanat eğitimi alanlar başkalarının haklarına daha iyi saygı duyar, demokrasiyi daha iyi yaşar ve yaşatırlar. Sanat eğitimi alanlar daha bir duygusal derinlik yaşar ve empati kurma yetenekleri daha gelişkindir. İnsanların sanat eğitimi almaları onların sanatçı olmalarını gerektirmez. Herkesin sanatçı olması hem mümkün değil hem de gerekli değildir ama herkesin sanat eğitimi alması gereklidir.
İnsan Hakları Beyannamesinin 27. Maddesinde denir ki:
1. Herkes toplumun kültürel yaşamına serbestçe katılma, güzel sanatlardan yararlanma, bilimsel gelişmeye katılma ve bundan yararlanma hakkına sahiptir.
2. Herkesin yaratıcı olduğu bilim, edebiyat ve sanat ürünlerinden doğan maddi ve manevi çıkarının korunmasına hakkı vardır.
Tabii ki bu alanların hepsinde istediği eğitimi alma hakkı da vardır. Okuduğumuzda her şey yolunda gözüküyor. Önemi her an defalarca belgelenen ve vurgulanan sanata ve eğitimine ulaşmaksa gittikçe zorlaşıyor. Sanatın kapalı alanlara sıkıştırılmış olmasıyla, insanların sanat ürünleriyle karşılaşması ihtimali azalıyor. Sanatı anlamak için, özellikle de sanat ve insanın doğru ve anlamlı iletişim kurabilmesi gerekir. Sanat ürününün insanla karşılaşmadan ve tanışmadan işlevini yerine getirmesini bekleyemeyiz. Bu ilk tanışma ancak eğitimle olur, eğitim ise okullarda. Aslında her şeyin başladığı yerdir burası ve tam da başladığı yerdedir siyaset ve politika.
Ülkemizde sanat eğitimi konusunda sevindirici gelişmelerin olmaması geleceğe güvenle bakılmasını engelliyor. Sanat dersleri, 2 ders saatiyken 1’e, zorunluyken seçmeliye derken, sanat derslerini nereye koyacaklarını ne yapacaklarını bilemediler. Sanatı öğrenmeye ve icra etmeye dünya yaşımız yetmezken her şeyi 45 dakikaya sığdırılması nasıl beklenir?
Sınıflarda yankılanan öğrenci sesi der ki; ”Öğretmenim, bu bir yetenek dersi bense, yeteneksizim.” Benim duyup da yüreğimin burkulduğu sözlerdir bunlar. Sanat eğitiminden önceliklidir hep kırılması gereken bu ön yargı. Oysa sanat dersleri bir ifade dersidir aynı zamanda. Kendini tanımasını, duygularını, düşüncelerini ifade etmesini kolaylaştırır. İnsanın ruhunu iyileştirir. Farklı pencereler açar, bunalımlardan uzaklaştırır. İnsanın yaşamı boyunca isteklerini irdelediğimiz de karşımıza hep ”mutluluk” kelimesi çıkar. Hep mutluluğu arar insan. Eğer birey kendi kendine yetemiyorsa, üretken değilse, hayatı sadece ezberiyle yaşıyorsa; mutluluk çok mümkün gözükmüyor. Sanat ise farklı düşünceleri ve duyguları anlamamızı kolaylaştırır, en başta da kendimizi…
Sanatın tek başına insanı kavrayan ve bize kendimizi yaklaştıran bir gücü var bu güçten yararlanmak için doğru uygulanan sanat eğitimine ve alanında iyi yetişmiş eğitimcilere ihtiyaç var.
Bazılarının düşüncelerinin aksine sanat insanı sıkmaz. Sanat insanın düşünce ve duygularını yücelten alçakgönüllü olan bir özelliğe sahiptir.
Zamanında ve verimli sanat eğitiminin karşılığında kazanacaklarımız oldukça fazladır. Bu kazanımların en önemlileri ise; sağlıklı çocuklar, sağlıklı ergenler, sağlıklı yetişkinler sonucunda üretken ve mutlu bir toplumdur…
Eğitimin bir amacı da insanlarda güzel ile çirkini, iyi ile kötüyü, doğru ile yanlışı birbirinden ayırmayı öğretmektir. Sanat eğitimi almak ve sanat tüketmek gerekir. Sanat eğitimi almamış olanların bu kavramlar konusunda yetkinleşmesi çok zordur. Bu zorluğu yaşayan insanların insan hakları ve demokrasi konusunda başarılı olacağını beklemek de boşunadır. Sanata zaman, emek ve kaynak ayırmak bireysel ve toplumsal birçok fayda sağlayacaktır. Sadece kuru bilimsel bilgiyle ne hayat güzeldir ne de toplumsal kalkınma sağlanır. Herkesi sanata önem ve öncelik vermeye çağırıyorum.