Okul Öncesindeki Çocukların Kaynaştırmayla Sosyalleştirilmesi
İrina N. Tatarintseva [1], Natalya A. Galkina [2]
Rusçadan Çev. Minara Aliyeva Çınar
Son yıllarda Rusya’da özel eğitim ihtiyacı duyan çocuklarla yapılan eğitim durumunun daha iyi hale getirebilme arzusu belirgin bir hale gelmiştir. Temel araştırmaların sonuçları tüm yaş gruplarında, özellikle de okul öncesi çocuklarında sağlık durumunun kritik durumda olduğunu göstermektedir. Bütün dünyada olduğu gibi Rusya’da da engelli çocukların gelişimine ağırlık verildiği gözlemlenmektedir.
Genellikle toplum içinde, eğitim kurumlarında engelli çocukların (tamamıyla veya kısmen kendi kendine ihtiyacı karşılama, kendi kendine hareket etme, tutacağı yolu bulma, başkalarıyla görüşme, davranışlarının kontrolünü yapma, öğrenme ve çalışma faaliyetinde bulunabilme) eğitim ihtiyaçlarının tam anlamıyla karşılanmadığı düşünülmektedir.
Çok yakın zamanlarda Rusya’da özel eğitim kurumlarının eğitim koşulları altında engelli çocuklara eğitim, öğretim ve gelişimi açısından daha elverişli bir ortam oluşturulmuştur.
Rus eğitiminin çağdaşlaşma koşullarında okul öncesi eğitim kurumlarımız farklı farklı engeli olan çocuklara özel eğitim uygulamaktadır. Özel eğitim ihtiyacı duyan çocukların normal gelişim gösteren yaşıtlarla iletişim aracılığıyla sosyalleşmesini sağlamak için öğretmenler ekibi özel eğitim ihtiyacı duyan her bir çocuk için psiko-pedagojik destekli bir program geliştirerek uygulamaktadırlar.
Burada kaynaştırma eğitimi, erken düzeltme, her çocuğa eğitici psikolojik yardım, kaynaştırma eğitimi için psikolojik, pedagojik ve tıbbi koşullardan geçen çocukların seçimi, sosyal beyin açıdan olumlu sistemin ve davranışların varlığı gibi temel ilkeleri olan alternatif bir eğitim şekli olarak ortaya çıkmaktadır.
Engelli çocukların bir kuruma kaynaşması, normal gelişim gösteren akranlar için her bir çocuğun gelişme düzeyinin durumu ve uyum sağlayacak modelin tam anlamıyla seçiminin sağlanması göz önünde bulundurularak gerçekleşmektedir.
Okulumuzda yıl boyunca düzeltme (koreksiyon) pedagojisi açısından yetişkin kategorisinin mesleki yetkisinin yükseltilmesi için programlar geliştirilmiş ve uygulanmıştır: Özel kurslar, atölyeler, eğitim seminerleri, anormal gelişimi olan çocuklarla çalışma yöntem ve teknikleri üzerine atölye çalışmaları.
Bu sene biz tipik eğitim gören akranların ortamına özel eğitime muhtaç çocukları dahil edebilmek için gerekli şartları şu algoritmaya göre oluşturduk: Genel eğitim gören her bir gruba öğleden sonra gelişmişlik düzeyi yakın olan 2-3 engelli çocuğu dahil etmek.
Belli derecedeki uygulamayı derslerin olmadığı saatlerde ve gelişim seviyesine bağlı olarak gruplarda çocukların sayısının az olduğu durumlarda yapmaktayız. Bu tür uygulama sadece özel eğitime muhtaç olan çocuklar için değil, aynı zamanda diğer okul öncesi öğrencilerin yardımseverlik, iyilik, merhamet, duygudaşlık gibi önemli nitelikleri geliştirerek ahlak eğitiminde de olumlu sonuçlar doğurmaktadır.
Farklı kategorideki çocukların ortak faaliyetleri, çocukların sosyalleşme denemesini zenginleştirmeye, toplum içinde doğru davranış biçimlerini şekillendirmeye, farklı iletişim becerileri kazandırmaya yönelik farklı biçimlerde organize edilmektedir. Oyunlaştırılmış üretken dramatize etkinlikler, geziler, eğlence, rejim anları, sistemli yürüyüşler, ortak özel gün etkinlikleri… Bütün bunlar hazırlık grubunun “himaye” olarak nitelendirebileceğimiz, yani arkadaşça yardım gösterme faaliyetleridir.
Her günün bitiminde öğretmenler tarafından etkinliklerin etkileri tartışılmakta ve gerekenler ortaya konulmaktadır. Anaokulumuzun şartları altında zekâ geriliği olan çocukların başarılı sonuç almaları, öğretmenlerin çocukların bireysel eğitim ortamında bulunmalarını sağladıkları için gerçekleşmektedir.
Çocukların ortak eğitime karşı ebeveynlerin olumlu bakışın şekillenmesi için, onlara yönelik istişarelerde bulunuldu, “Eşitler Arasında Eşitler” bölümü açıldı, “Ebeveynler İçin Okul” faaliyet göstermektedir. Yapılan çalışmalar neticesinde ebeveynlerin % 93’ü kaynaştırma eğitiminin olumlu sonuçlarını gördü ve anaokulunda bu eğitimin gelişmesi için destek verdiler.
Özel eğitim gereksinimli çocukların sosyalleşme sorunu ancak tüm öğrenciler için güvenli eğitim ortamı oluşturulmasında menfaat güden öğretmen ve velilerin ortaklaşa hareket ettikleri takdirde başarıya ulaşabilmektedir.
Bize göre geleceğe yönelik çalışmalarımızın perspektifi, ek eğitim, kültür ve spor kurumlar, hayırsever örgütler gibi sosyal kurumların katılımıyla gerçekleşebilir.
Sonuç itibarıyla, bize göre okul öncesi engelli çocukların sosyalleşmesi kaynaştırma eğitimi ortamında başarıyla ulaşmaktadır.
KAYNAKÇA
1. Golovanova, N. F. (2004), Sotsializatsiya i vospitaniye rebenka. Uçebnoye posobiye dlya studentov vısşıh uçebnıh zavedeniy [Tekst]/ N. F. Golovanova, SPtb.: Reç’, 272 s.
2. Zakrepina, A. (2009), “Sotsialnoye razvitiye şkol’nikov” [Teks] / A. Zakrepina, Doşkol’noye vospitaniye, N. 11, s. 72-79.
3. Zakrepina, A. (2009), “Psihologo-pedagogiçeskoye soprovojdeniye semey, vospitıvayüşih detey s ograniçennımi vozmojnostyami zdorovya” [Teks] /A. Zakrepina, Doşkolnoye vospitaniye, N. 4 s. 94-101.
4. Kislyakov, Yu. N.; Kovalets, İ. V. (2008), “Sotsial’no-emotsional’noye razvitiye detey doşkolnogo vozrasta i intellektual’noy nedostatoçnostyü” [Teks] / Yu. N. Kislyakova, İ. V. Kovalets, Vospitaniye i obuçeniye detey s naruşeniyami razvitiya, N. 3, s. 15-22.
5. Kolomiyçenko, L. V. (2002), Kontseptsiya i programa sotsial’nogo razvitiya detey doşkol’nogo vozrasta, Perm.
6. Kon, İ. S. (2003), Rebenok i obşestvo, Moskva, Akademiya.
7. Lisina, M. İ. (1997), Obşeniye i psihika rebenka / Pod redaktsiyey A. G. Ruzskoy, Moskva, İnstitut praktiçeskoy psihologii yayınları [Tekst] / M. İ. Lisina, Voronej: NPO Modek, 384 s.
8. Mudrik, A. V. (1997), Sotsializatsiya i vospitaniye [Tekst] / A. V. Mudrik, Moskva, İzdatel’skaya firma “Sentyabr’”, 96 s.
9. Panfilova, M. A. (2002), İgroterapiya obşeniya: Tekstı i korrektsionnıye igrı. Praktiçeskoye posobiye dlya psihologov, pedagogov i roditeley [Tekst] / M. A. Panfilova, Moskva, İzdatel’stvo GNOM i D, 160 s.
10. Stanoyev, L. (1993), Metodı vospitaniya v sotsial’noy rabote / Teoriya i praktika sotsial’noy rabotı: oteçestvennıy i zarubejnıy opıt, C. 1, Moskva-Tula, 460 s.