Öğrenci Devamsızlığının Nedenleri

1. GİRİŞ

1.1. Genel Bilgiler ve Problem Durumu

Eğitim, bireylerin toplum yaşayışında yerlerini almaları için gerekli bilgi, beceri ve anlayışları elde etmelerine, kişiliklerini geliştirmelerine okul içinde veya dışında, doğrudan veya dolaylı olarak yardım etme sürecidir. Okul, eğitim sisteminin genel ve özel amaçları ile temel ilkeleri doğrultusunda, öğrenciye istendik bilgi, beceri ve davranışların bilimsel yöntemlerle kazandırıldığı eğitim örgütüdür (Demirtaş ve Güneş, 2003, s. 109). İlköğretim, yetişkin hayatında alacağımız görevler için hazırlanmamızda temel oluşturan bir kurumdur. İlköğretime başlamak, çocuğun hayatındaki en önemli dönüm noktalarından biridir (Oktay, Zembat ve Unutkan, 2007, s.17). Bu nedenle öğrenciler için oldukça aktif geçirmeleri gereken bir dönemdir. Bunu sağlamak içinde okula devam etmeleri gerekmektedir. Devamsızlık, öğrencilerin okula aralıklı gelme veya hiç gelmeme durumlarını ifade eder. Öğrencilerin okula devam etmeleri, onların akademik başarılarını etkilemektedir. Öğrenci akademik başarısını etkileyen fiziksel, psikolojik ve toplumsal çok sayıda etmen bulunmaktadır (Silah, 2003, s.103). Devamsızlıkların bu kategorilerden en çok hangi gruba bağlı olarak gerçekleştiğini belirlemek, problem durumu olarak ortaya çıkmıştır.

1.2. Araştırmanın Önemi

Eğitimin özel, genel ve uzak hedeflerinin gerçekleşmesi, öğrencilerin etkin katılımcı olmasına bağlıdır. Öğrencilerin aktif olmadıkları bir eğitim- öğretim ortamında istenen hedef davranışların tam anlamıyla gerçekleşmesi mümkün olmamaktadır. Aktif katılım ilkesinin temel alındığı, eğitim-öğretim ortamlarında öğrenim gören öğrencilerin güdülenme düzeyleri yüksek olur.  Bu da etkili öğrenme öğretme yaşantılarına yol açar. İşte öğretmenlerin bu konuda çok titiz davranmaları gerekmektedir. Aksi takdirde öğrenciler, devamsızlık yapmaya, okuldan uzaklaşmaya başlar. Bunun dışında sürekli ve süreksiz sağlık nedenlerinin de devamsızlığa yol açtığı bir gerçektir. Burada, bu sağlık nedenlerini iyileştirmek için gerekirse Rehberlik Araştırma Merkezlerinden yardım alınması gerekmektedir. Bütün bunların dışında devamsızlığa neden olan faktörleri saptayıp, bu faktörleri ortadan kaldırarak; eğitim-öğretim sürecini verimli hale getirip, Milli Eğitim sisteminin özel, genel ve uzak hedeflerini gerçekleştirmek için öğrencilerin okula devam etmelerini sağlamak gereklidir.

1.3. Araştırmanın Amacı

Öğrenci devamsızlıklarının önlenebilmesi için öncelikle devamsızlık nedenlerinin belirlenmesi gerekmektedir (Altınkurt, 2008, s.130). Bu nedenle araştırmanın genel amacı, ilköğretim okullarında öğrenim görmekte olan öğrencilerin, devamsızlık nedenlerinin belirlenmesidir. Bu genel amacı gerçekleştirmek için aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır.

Öğrencilerde devamsızlıkların

1.Fiziksel nedenleri

2.Zihinsel nedenleri

3.Duygusal nedenleri

4.Sosyal nedenleri nelerdir?

1.4. Sınırlılıklar

Araştırma anketin uygulandığı Kars ili Halit Paşa İlköğretim Okulu’nda bulunan 4. ve 5. Sınıf öğrencilerinin verdikleri cevaplar ve bunların yorumlarıyla sınırlı tutulmuştur.

2. İLGİLİ LİTERATÜRÜN İNCELENMESİ

2.1. DEVAMSIZLIK

Devamsızlık, eğitim-öğretim kurumlarında öğrenim görmekte olan öğrencilerin okula ya aralıklı gelme ya da hiç gelmeme durumudur.  Devamsızlık sayısının az olması öğrencilerin istekle okula geldiği, öğrenci devamı konusunda öğretmen ve yöneticilerin dikkatli olduğu şeklinde yorumlanabilir (Küçüksüleymanoğlu, 1997, s.15).

İki tür devamsızlık vardır:

Aralıklı devamsızlık: Öğrencilerin, eğitim-öğretim görmekte oldukları okullarına bazen gelip bazen gelmemeleri durumunda ortaya çıkan devamsızlık türüdür.

Sürekli devamsızlık: Hazır bulunuşluğu yeterli seviyede olmasına rağmen öğrencinin okula hiç gelmemesidir.

2.1.1. Aralıklı Devamsızlık Nedenleri

Aralıklı devamsızlığın nedenlerine baktığımız zaman bu devamsızlık çeşidinin bazı nedenlerden kaynaklandığını görmekteyiz. Bunlar genellikle öğrencilerin okula kısa süreliğine gelip gelmemelerini etkilemektedir. Bu nedenleri şu şekilde belirtebiliriz:

Altınkurt (2008) araştırmasında, öğrenci devamsızlıklarının nedenlerini; öğrencinin evinin okula uzak olması gibi fiziksel nedenlerinde devamsızlık nedeni olabileceğini belirtmiştir.

Öğrencinin sağlık problemlerinin olması, okulun ilk ve son haftalarında ders olmaz gibi inanışı gibi nedenlerinde okulda devamsızlığa neden oldukları bilinmektedir.

Öğrencilerin içsel, kişisel sorunları, öğrencilerin başarılı olma duygusunu yaşayamamaları, öğrencilerin, grup psikolojisini yaşama isteğinden dolayı akran gruplarına girebilmek için ya da akran gruplarında kalabilmek için devamsızlık yapabilirler.

Aile içi sorunların neden olduğu psikolojik faktörler, okuldaki sosyal etkinliklerin yetersizliği, maddi durumu iyi olmayan öğrencilerin bir işte çalışmaları, öğrencilerin gerekli olan araç-gereçlere sahip olamayışı da öğrencilerin devamsızlık yapmalarına neden olabilmektedir.

Öğrencilerin okulu ve öğretmenleri sevmeme durumundan kaynaklanan nedenler, zamanında uyumayan öğrencilerin sabahları uyanamaması gibi nedenlerde devamsızlık yapmalarına neden olabilmektedir.

Ayaş (2007) araştırmasında, okullarda yaşanan zorbalıkların sosyal soruna oldukça etkisi vardır. Kurbanlar genellikle okullardaki etkinliklere motive olamamaktadır. Okula ya isteksiz bir şekilde devam etmekte ya da okula gitmeyi reddetmektedir (Ayaş, 2007, s.18). Buradan da okulda meydana gelen zorbalıkların öğrencilerin okula gitmek istemeyişinin nedenlerinden biri olabileceği anlaşılmaktadır.

Claus ve Hammer (2001) yaptıkları araştırmalarında, okula gitmek istememe sendromunun en sık görülen sebeplerinin, gerçek okul zorlukları olduğunu, yani öğrenim zorluklarından kaynaklandığını belirtmişlerdir (Claus&Hammer, 2001, s.69).

Öğretmenlerin öğrencinin derse ilgisini arttıracak öğretim yöntemlerini kullanmaması, ailenin eğitim seviyesinin düşük olması, okul ile aile arasında yeterli ilişki kurulamaması, gibi nedenlerden dolayı da öğrencilerin aralıklı devamsızlık yapabildikleri düşünülmektedir.

2.1.2. Sürekli Devamsızlık Nedenleri

Aralıklı devamsızlığın çeşitli nedenleri olduğu gibi sürekli devamsızlığında birtakım nedenleri bulunmaktadır. Bunlara baktığımız zaman özellikle kırsal kesimlerde meydana gelen erken yaşta kız çocuklarının evlendirilmesi, ailelerin ekonomik yönden iyi seviyelerde bulunmamaları, bazı ailelerin evleri okula uzak olduğundan eve gidiş gelişin sorun teşkil etmesi, kırsal kesimdeki çocuklara çobanlık yaptırılması, hasat mevsiminde tarla işleri ile uğraştırılması, gibi nedenlerden kaynaklanabilmektedir.

Öğrencilerden bazısının öğrenim isteğinin olmayışı ve okula karşı isteksizliği, herhangi bir engel durumunun olması, öğrenci velilerinin taşımalı eğitim, pansiyonlu ilköğretime olumlu yaklaşmaması, gibi nedenlerden dolayı da öğrenciler okulda devam etmeleri gerekirken okula devam edememektedirler.

2.2. DEVAMSIZLIKLARIN ETKİLERİ

Devamsızlıkların çeşitli nedenleri olabilmektedir. Bu nedenlerinde öğrenciler üzerinde çeşitli etkilere sahip oldukları düşünülmektedir. Bunlara bakacak olursak, ders içi güdülenme eksikliğine neden ve motivasyon düşüklüğüne neden, okuldan soğumalara neden, öğrencilerin uyum sorunu yaşamalarına neden olabilmektedir.

Altınkurt (2008) araştırmasında, öğrencilerin akademik başarıları ile devamsızlıkları arasında ters yönde bir ilişki olduğunu belirtmiştir (Altınkurt, 2008. s. 140). Yani; devamsızlığın artmasının okul başarısının düşüreceği düşünülmektedir.

Özel, genel ve uzak hedeflere ulaşılmamasına neden olabilmekte, bunların yanında toplumun sosyal, kültürel, eğitim yönünden yapısının gelişememesine neden olabilmektedir.

2.3. DEVAMSIZLIKLARI ÖNLEME YOLLARI

Her şeyden önce öğretici ile öğrenicinin olumlu bir sınıf atmosferinde yüz yüze olunması gerekmektedir (Özyürek, 1980, s.162). Buradan anlaşılıyor ki etkili bir iletişim sağlanabilinmesi için tüm öğrencilerle yüz yüze olunması gerektiği düşünülmektedir.

Devamsızlığın azaltılmasında okul çevresindeki internet ve oyun salonları ile işbirliği yapılarak, okul saatlerinde bu tür yerlere öğrencilerin girmelerinin engellenmesi, rehber öğretmenler ve sınıf öğretmenlerinin, hayatında önemli değişmeler olan öğrencilere daha dikkatli ve ilgili davranmaları, okul- aile ilişkilerinin daha fazla geliştirilmesi önerilmektedir (Pehlivan, 2006, s.6).

Pehlivan (2006) araştırmasında, devamsız durumda olan öğrenciler varsa eğer, öğrencinin devam durumunu sağlamak amacıyla öğrenciyi ilgilendiren herkesle işbirliği içine girilmesi gerektiğini belirtmiştir.

Özel eğitime muhtaç çocukların belirlenip ve Rehberlik Araştırma Merkezine refere edilebilinir. Öğrencilere amaç belirleme konusunda ve isteklendirme konusunda destek verilmelidir. Okullarda sosyo-kültürel faaliyetler hazırlanabilir ve özelliklede devam sorunu yaşayan öğrencilerin katılımları sağlanabilir. Sınıf ortamını çağdaş yaklaşıma göre düzenlenebilir. Öğrencilere başarma duygusu tattırılmalıdır. Öğrenciyi merkeze alarak dersler işlenmelidir. Sınıf kuralları belirlenirken onlarında görüş ve tutumları dikkate alınabilir.

Öğrencileri gerek okul içinde olsun gerek okul dışında olsun onları gözlemleyerek gerekli tedbirler alabilmelidir. Öğrencilere değişik sorumluluklar verilerek değerli bir birey olduklarının farkına varmaları sağlanabilinmelidir. Öğrenciler devamsızlıklar yaptıkları zaman devamsızlık nedeni öğreniciyle konuşulmalı ve iyileştirici çalışmalarda bulunulmalıdır.

Ensari (2006) araştırmasında, ekonomik nedenlere dayanan devamsızlıkları asgariye indirebilmek için, kamunun olanaklarından daha fazla yararlanmalarını sağlamak amacıyla girişimlerde bulunması gerektiğini belirtmiştir. Burada akla gelen ilk unsur, bu ailelerin sosyal yardımlaşma-dayanışma fonlarından yararlandırılmasıdır (Ensari, 2006, s. 147).

Öğrenciler gerek ders esnasında gerekse ders dışında sürekli olarak gözlenmelidir. Aynı zamanda sınıf içerisinde ders işenirken de sınıfın tamamına hakim olabilecek bir yerlerde durulmasının daha etkili olduğu düşünülmektedir.

Sınıf ortamında istenmeyen bir davranış meydana gelir ve bu durum gözlenirse öncelikle sorunun kaynağı incelenmelidir. Gerekirse de okul rehberlik servisinden yardım istenilebilinir.

Sınıfta uyulması gereken kurallar demokratik bir şekilde öğrencilerle belirlenerek öğrencilere sorumluluk duygusu kazandırılmalıdır.

Sınıftaki kullanıcıların fiziksel-zihinsel sağlıklarının ve performanslarının istenilen düzeyde olabilmesi için, yaşamlarının büyük bölümünü geçirdikleri yapılarda yeterli ısısal, işitsel, görsel konforun ve iyi bir iç hava kalitesinin sağlanması gerekmektedir. Bu konu eğitim yapılarında daha da önem kazanmaktadır. Çünkü bu yapılar toplumların geleceğini oluşturan çocuk ve gençler tarafından yoğun bir şekilde kullanılmakta ve yapı içindeki koşullarla uzun süre karsı karsıya kalınmaktadır. Bu yas grubundaki kullanıcılar diğer yetişkinlere göre, yapı içindeki olumsuz koşullara karsı daha duyarlıdır ve daha fazla etkilemektedir. Bu etki, öğrenme yeteneklerinin azalması ve sağlıklarının bozulması ile okula devamsızlık şeklinde karşımıza çıkmaktadır (Esin, 2007, s.71).

Esin (2007) araştırmasında, öğrenci devamsızlığında fiziksel etkenlerinde neden olabildiğini sınıfın fiziksel durumun öğrenci sağlığını olumsuz yönde etkileyerek devamsızlık durumunu meydana getirmede önem teşkil ettiğini bu nedenle gerekli önlemlerin alınması gerektiğini belirtmiştir.

Öğrencinin derse olan ilgilerini artırmak için düzeylerine uygun olarak yöntem ve teknikler kullanarak okul yaşamı monotonluktan kurtarılabilinmelidir.

Öğrenciler ilköğretim okuluna kayıt edildikten sonra, velileri onların devamını sağlamaya çalışmalıdırlar, çünkü ilköğretim okullarında devam zorunlu, diğer okullarda sorumluluktur (Ensari, 2006, s. 147).

Ensari (2006) araştırmasında, yapılan devamsızlıkların haklı mazeretlere (sevk, rapor, izin belgesi vs.) dayanması durumunda bu durumda aşırı bir tepki gösterilmemesi gerektiğini,  izinsiz olarak devam etmeyen öğrencilerin devamsızlık yapmalarına neden olan etkenler araştırılması gerektiğini belirtmiştir. Ensari (2006), devamsızlıkları öğrenci yoklama fişine ve e-okul sistemine işlenmesi gerektiğini, devamsızlık yapan öğrencilerin durumlarının bir yazı ile ailelerine bildirilmesi gerektiğini, ayrıca 222 Sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılması gerektiğini belirtmiştir.

3. YÖNTEM

Bu bölümde araştırmanın evren ve örneklemi, veri toplama araçları, verilerin toplanması, verilerin çözümlenmesi ve verilerin yorumlanması konularında bilgi verilmiştir.

3.1. Evren ve örneklem

Araştırmanın evreni Kars Halit Paşa İlköğretim okulunda öğrenim gören öğrencilerden oluşmaktadır.      Örneklem Kars Halit Paşa İlköğretim Okulu 2008–2009 öğretim yılında 4. ve 5. sınıflarda öğrenim gören öğrencilerden oluşmaktadır.

3.3. Veri Toplama Aracı

Araştırmada ihtiyaç duyulan verilerle ilgili kaynakların taranması ve anket olmak üzere iki kaynaktan toplanmıştır. Araştırma ve problemi tanımada; devamsızlık ve devamsızlığı ortaya çıkaran durumu incelemek için kaynaklar taranmış ve anket soruları hazırlanmıştır.

3.4. Verilerin Toplanması

Veri toplamak amacıyla geliştirilen anket, 2008–2009 öğretim yılında 4. ve 5. sınıf öğrencileri olmak üzere toplamda 100 öğrenciye uygulanmıştır. Ankete verilen cevapların dökümü, frekans dağılımları çıkarılmış ve yüzdelikleri hesaplanmıştır.

4. ARAŞTIRMANIN BULGULARI VE YORUMLARI

Maddeler	f ve % Evet	f ve % Bazen	f ve % Hayır
1.Okulu sevmediğim için devamsızlık yaparım.	5	24	71
2. Okula geç kaldığım zamanlar geri dönerim.	8	14	78
3. Derslere yeterince hazırlanamadığımdan günlerde devamsızlık yaparım.	7	19	74
4. Ağır derslerin aynı günde toplanması devamsızlığıma neden oluyor.	14	10	74
5. Sevmedikleri derlerin oluşuyla ilgili frekans ve yüzde bulguları	14	16	70
6. Zayıf not alacağıma inandığım zaman devamsızlık yaparım.	4	11	85
7. SBS sınavını başaramama endişesinden dolayı okuldan kaçarım.	6	13	81
8-Birtakım sorunlarım yününden okuldan kaçarım.	8	14	78
9-Ailemin dikkatini çekmek için devamsızlık yaparım.	6	8	86
10-Okula gitmediğim zamanlarda mutlu olurum.	9	16	75
11-Dinlenmek ve eğlenmek için devamsızlık yaparım.	12	16	72
12-Moralim bozuk olduğu zamanlar okuldan kaçarım.	14	12	74
13-Arkadaşlarıma uyum sağlamak için devamsızlık yaparım.	8	16	76
14-Okuldan izin alamadığım zaman okuldan kaçarım.	8	16	76
15-Başka bir işte çalışmak zorunda olduğum için devamsızlık yaparım.	5	11	84
16-Evimin okula uzak olması nedeni ile devamsızlık yaparım.	8	12	80
17-Kıyafetim uygun olmadığı zamanlar okula gitmem.	7	15	78
18-Sağlık nedenlerinden dolayı okula gitmediğim olur.	41	45	14
19-Ders araç-gereçlerim olmadığı için devamsızlık yaparım.	4	12	84
20-Sabahları uyanamadığım için devamsızlık yaparım.	7	19	74
21-Bazı öğretmenlerimle anlaşamadığım zaman devamsızlık yaparım.	9	11	80
22-Ailemin işleri için okula gelmediğim zamanlar olur.	12	26	62
23-Soğuk havalarda okula gelmek zor geldiği için evde otururum.	10	15	75
24-Arkadaşlarımla vakit geçirmek (Cafe, İnternet, Gezmek gibi) için devamsızlık yaparım.	15	8	77
25-Okulda disiplin sıkı oldu için okula gitmediğim günler olur.	6	9	85

1- Ankete katılan öğrencilerin % 5’i okulu sevmediklerinden dolayı, % 24’ü bazen okulu sevmediğinden dolayı devamsızlık yapmakta olup; % 71’inin ise devamsızlıklarında okulu sevip sevmemelerinin etkili olmadığı saptanmıştır. Buradaki değerlere baktığımız zaman okuldaki devamsızlığın önemli bir nedeninin de okula karşı oluşan bir olumsuz duygunun bulunmasıdır.

2- Ankete katılan öğrencilerin % 8’i okula geç kaldıklarından dolayı % 14’ü bazen okula geç kaldıklarından dolayı devamsızlık yapmak zorunda olduklarını  % 78’inin ise devamsızlıklarında okula geç kalmanın etkili olmadığı saptanmıştır. Bu bulgulara dayanarak okuldaki 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin bir kısmının okula erken gelememe sorunun olduğunu görmekteyiz.

3- Ankete katılan öğrencilerin % 7’si derslere yeterince hazırlanamadı günlerde devamsızlık yaptığını,% 19’u bazen derslere yeterince hazırlanamadıklarından dolayı devamsızlık yaptıklarını; % 74’ünün ise devamsızlıklarında derslere yeterince hazırlanamamasının etkili olmadığını belirtmişlerdir. Buradan hareketle öğrencilerden bazılarının evde yeterince hazırlanma imkânlarının bulunmadığını ve bunun için çözüm yollarının araştırılması gerektiğini görmekteyiz.

4- Ankete katılan öğrencilerin % 14’ü tamamen ağır derslerin aynı günde olduklarından dolayı devamsızlık yaptıklarını, öğrencilerin % 10’unun bazen bu nedenden dolayı devamsızlık yaptıklarının, % 74’ünün ise devamsızlıklarında yukarıdaki maddenin herhangi bir etkisinin olmadığını belirtmişlerdir. Ağır derslerin aynı gün olduğundan dolayı öğrencilerden bir kısmının devamsızlık yaptığı görülmüştür.

5- Ankete katılan öğrencilerin % 14’ü sevmedikleri dersler olduğu için devamsızlık yapmakta; % 16’sının bazen sevmediği derslerin aynı günde olmasından dolayı devamsızlık yapmakta olup; % 70’inin ise devamsızlıklarında be nedenin etkili olmadığı saptanmıştır. Araştırılan bulgulara dayanılarak % 30’luk gibi bir kısmın derslere karşı fobilerinin olduğu görülmüştür.

6- Ankete katılan öğrencilerin % 4’ü zayıf not alacaklarına inandıklarından dolayı devamsızlık yapmakta olup; % 11’i bazen zayıf not alacaklarına inandıklarından dolayı devamsızlık yapmakta oluğu; % 85’i ise devamsızlıklarında bu nedenin etkili olmadığı saptanmıştır. 4 ve 5.Sınıf öğrencilerinden % 15’inin zayıf not almalarıyla ilgili öğrenilmiş çaresizliğe sahip oldukları görülmüştür.

7- Ankete katılan öğrencilerin % 6’sı tamamen sınavı başaramama endişesinden dolayı devamsızlık yapmakta olup; % 13’ü bazen bu endişeye kapıldıklarından dolayı devamsızlık yapmakta olup; % 81’i ise devamsızlık yapmalarında böyle bir nedenin etkili olmadığı saptanmıştır. Sınav psikolojinin de 4 ve 5. sınıf öğrencilerinin % 19’unun üzerinde etkili olduğu görülmüştür.

8- Ankete katılan öğrencilerin % 8’i kişisel(özel) sorunlarından; % 14’ü kısmen kişisel (özel) sorunlarından dolayı devamsızlık yapmakta olup; % 78’inin ise devamsızlıklarında bu nedenin etkili olmadığı saptanmıştır. Öğrencilerden bir kısmının bazı sorunları olduğu belirlenmiştir.

9- Ankete katılan öğrencilerin % 6’sı ailesinin dikkatini çekmek için devamsızlık yapmakta olup;  % 8’i kısmen bu nedenden dolayı devamsızlık yaptıkları; % 86’sı ise böyle bir nedenden dolayı devamsızlık yapmadıkları saptanmıştır. % 14’lük gibi bir kısmının da ailelerinde ilgi eksikliğinde oldukları görülmüştür. Devamsızlık sayesinde ailelerinin dikkatlerini yeniden çekeceklerini düşünmektedirler.

10- Ankete katılan öğrencilerin % 9’u devamsızlık yaptıklarında mutlu oldukları için devamsızlık yaptıkları;% 16’sı kısmen bu nedenden dolayı devamsızlık yapmakta oldukları; % 75’inin ise devamsızlık yapmalarında böyle bir nedenin etkili olmadığı saptanmıştır. Öğrencilerin bir kısmının da okula gittikleri zaman mutsuz oldukları görülmüştür.

11- Ankete katılan öğrencilerin % 12’si dinlenmek ve eğlenmek için devamsızlık yapmakta olup; % 16’sı kısmen dinlenmek ve eğlenmek için devamsızlık yapmakta oldukları;% 72’si ise devamsızlık yapmalarında böyle bir nedenin etkili olmadığı saptanmıştır. Halit Paşa İlköğretim okulundaki 4 ve 5. sınıf öğrencilerinin % 28’i ders dışı zamanlarında yeterince dinlenemediklerinden ve eğlenemediklerinden dolayı ders saatlerinde bu ihtiyaçlarını karşılamaya çalıştıkları görülmüştür.

12- Ankete katılan öğrencilerin % 14’ü moralleri bozuk olduğu zamanlar devamsızlık yapmakta olup; % 12’si bazen morali bozuk olduğu için devamsızlık yapmakta oldukları; % 74’ü ise devamsızlık yapmalarında böyle bir nedenin etkili olmadığı saptanmıştır. Bazı öğrencilerin de duyuşsal yönden olumsuz durumda oldukları zaman devamsızlık yaptıkları gözlenmiştir.

13- Ankete katılan öğrencilerin % 8’i başkalarının etkisi altında kaldıklarından dolayı devamsızlık yapmakta olup; % 16’sı kısmen arkadaşlarına uymaya çalıştıklarından dolayı devamsızlık yapmakta oldukları; % 76’sı ise devamsızlık yapmalarında böyle bir nedenin etkili olmadığı saptanmıştır. Öğrencilerden % 24’lük bölümünün akranlarına uyum sağlamak amacıyla devamsızlık yaptıkları belirlenmiştir.

14- Ankete katılan öğrencilerin % 8’i okuldan izin alamadıklarından dolayı devamsızlık yapmakta olup; % 16’sı bazen izin alamadıkları zaman devamsızlık yaptıkları; % 76’sı ise devamsızlık yapmalarında böyle bir etkinin neden olmadıkları saptanmıştır. Bu bulgulara dayanarak okuldan izin alma işleminin tam anlamıyla sağlanamadığı anlaşılmıştır.

15- Ankete katılan öğrencilerin % 5’i işte çalıştıklarından dolayı devamsızlık yapmakta olup;  % 11’i bazen işe gittiklerinden dolayı devamsızlık yaptıkları; % 84’ünün ise devamsızlık yapmalarında böyle bir nedenin etkili olmadığı saptanmıştır. Okulun öğrencilerinden % 16’sının ekonomik seviyelerinin yeterince iyi olmadığı görülmektedir.

16- Ankete katılan öğrencilerin % 8’i evlerinin okula uzak olmasından dolayı devamsızlık yapmakta olup; % 12’si bazen bu nedenden dolayı devamsızlık yapmakta oldukları; % 80’inde ise böyle bir neden devamsızlıklarında etkili olmadığı saptanmıştır. Kimi öğrencilerinde evden okula gelmelerinin çok zor şartlarda oluştuğu görülmüştür.

17- Ankete katılan öğrencilerin% 7’si kıyafetleri uygun olmadığından devamsızlık yapmakta olup; % 15’i ise bazen bu nedenden dolayı devamsızlık yaptıkları; % 78’i ise böyle bir nedenin devamsızlık yapmalarında etkili olmadığı saptanmıştır. Öğrencilerden % 22 gibi bir kısmının kıyafet sorunları yaşadıkları görülmüştür.

18- Ankete katılan öğrencilerin% 41’i sağlık nedenlerinden dolayı devamsızlık yapmakta olup; % 45’inin ise bazen bu nedenden dolayı devamsızlık yaptıkları; % 14’ünde ise böyle bir nedenin devamsızlık yapmalarında etkili olmadığı saptanmıştır. Bu bulgulara dayanarak % 86 gibi bir kısmın önlem alınmadığı zamanlarda sağlık durumlarının kötüleştiğinden devamsızlık yaptıkları görülmektedir.

19- Ankete katılan öğrencilerin% 4’ü ders araç-gereçleri olmadığından devamsızlık yapmakta olup; % 12’si ise bazen bu nedenden dolayı devamsızlık yaptıkları; % 84’ü ise böyle bir nedenin devamsızlık yapmalarında etkili olmadığı saptanmıştır. Öğrencilerden bir kısmının araç- gereç bakımından eksik oldukları görülmüştür

20- Ankete katılan öğrencilerin % 7’si sabahları uyanamadığı için devamsızlık yapmakta olup;  % 19’u bazen sabahları uyanamadığı için devamsızlık yapmakta olup; % 74’ünün ise devamsızlıklarında bu nedenin etkili olmadığı saptanmıştır. Okuldaki öğrencilerden % 26’lık gibi bir kısmının sabah uyanmalarında sorun yaşadıkları kanısına varılmıştır.

21- Ankete katılan öğrencilerin% 9’u öğretmenleriyle anlaşamadıklarından dolayı devamsızlık yapmakta olup; % 11’i ise bazen bu nedenden dolayı devamsızlık yaptıkları; % 80’i ise böyle bir nedenin devamsızlık yapmalarında etkili olmadığı saptanmıştır. Okuldaki öğrencilerden bir kısmının öğretmen-öğrenci iletişiminin iyi seviyede olmadığı kanısına varılmıştır.

22- Ankete katılan öğrencilerin% 12’si ailevi işlerinden dolayı devamsızlık yapmakta olup;  % 26’sı ise bazen bu nedenden dolayı devamsızlık yaptıkları; % 62’si ise böyle bir nedenin devamsızlık yapmalarında etkili olmadığı saptanmıştır. Bu verilere baktığımızda bazı ailelerin öğrencinin okula devam etmelerinin faydaları hakkından tam anlamıyla bilinçli olmadıkları kanısına varılmıştır.

23- Ankete katılan öğrencilerin% 10’u havanın soğuk olduğa zamanlarda devamsızlık yapmakta olup; % 15’i ise bazen bu nedenden dolayı devamsızlık yaptıkları; % 75’i ise böyle bir nedenin devamsızlık yapmalarında etkili olmadığı saptanmıştır. Doğa şartlarının özelliklede kış mevsiminin oldukça sert geçtiği bölgelerde öğrencilerin bir kısmının okula devam etmede sıkıntı yaşadıkları görülmüştür.

24- Ankete katılan öğrencilerin% 15’i internet vb. yerlere gitmek için devamsızlık yapmakta olup; % 8’i ise bazen bu nedenden dolayı devamsızlık yaptıkları; % 77’si ise böyle bir nedenin devamsızlık yapmalarında etkili olmadığı saptanmıştır. Öğrencilerden % 23’lük kısmının ders saatleri esnasında zamanını okul dışındaki cafe, internet cafe gibi yerlerde geçirdikleri görülmüştür.

25- Ankete katılan öğrencilerin% 6’sı disiplin çok sıkı olduğundan devamsızlık yapmakta olup; % 9’unun ise bazen bu nedenden dolayı devamsızlık yaptıkları; % 85’i ise böyle bir nedenin devamsızlık yapmalarında etkili olmadığı saptanmıştır. Bazı öğrenciler okuldaki disiplinin aşırı olduğunu düşünmektedirler. Bu nedenle devamsızlık yapmaktadırlar.

5. SONUÇ

Ülkemizdeki nüfusun hızla artmasını göz önüne alırsak eğer Türkiye’nin vasıflı bireylere gereksinimi vardır. Bunun da başarılı bir şekilde oluşabilmesi için eğitim-öğretim kalitesinin yükseltilmesi gereklidir. Bunu da ancak eğitim-öğretim sürecinin bir girdisi olan öğrenci faktörünün okul yaşamını oldukça faal bir şekilde geçirmesine bağlıdır. Bu aktif döneminde öğrencinin devamsızlık yapması büyük sıkıntılara yol açmaktadır. Bu nedenle gerek sınıf öğretmeninin gerekse okul yönetiminin ailelerle çok iyi bir ilişkide geliştirmesi gerekmektedir.

Okul rehberlik servisi, aile, sınıf rehber öğretmeni işbirliği içerisinde bulunarak; öğrenci devamsızlıklarının nedenleri araştırılmalı, bunlara çözüm yolları belirlenmelidir. Eğer yinede sonuç alınamıyorsa 222 Sayılı Kanun uyarınca işlem yapılmalı ve işlemin sonucu mutlaka takip edilmelidir (Ensari, 2006, s. 148).

6. ÖNERİLER

1) Öğrencilerin büyük çoğunluğu sağlık nedenlerinden dolayı devamsızlık yapmaktadır. Bu nedenle kısa süreli aralıklarla önceden önlem almak amacıyla ilgili sağlık tarama merkezleriyle irtibata geçilerek sağlık taramaları yapılabilir.

2) Aileden kaynaklanan sorunlar bulunmaktaysa bu konuyla ilgili rehberlik servisinin aile ile irtibat kurulması sağlanabilir ve ilgili kamu kuruluşlarına yönlendirilebilinir.

3) Öğrencilerde başaramama duygusu varsa dersler bilinenden bilinmeyene, yakından uzağa, somuttan soyuta bir şekilde işlenerek; öğrencilere ilk etapta kademele bir şekilde ilerleyerek başarma duygusu kazandırılabilinir.

4) Öğrencilere eğitsel rehberlik kapsamında planlı ve programlı ders çalışma yöntemleri hakkında bilgi verilebilir.

5) Yapılan araştırmaya göre öğrenci devamsızlığında, kişisel sorunların etkili olduğu saptanmıştır. Bu nedenle rehberliğin gönüllülük ilkesine uymak koşuluyla öğrenci psikolojik danışma servisine yönlendirilebilinir.

6) Derslerin öğrenci ilgisini çekmemesi durumunda, dersler daha zevkli, istenilir hale getirilebilinir.

7) Devamsızlık durumları arasında bazı öğretmenlerle geçinememe varsa, o öğretmenlerle iletişime geçilmelidir. Eğer öğrencilerin geçimsizlik durumu tek taraflıysa sadece öğrenciyse, öğrencinin bu duygudan kurtulması için görüşmeler yapılabilinir.

8) Araç-gereç eksikliklerinden dolayı devamsızlık yapılıyorsa, okulun yardım fonundan, eğitim teknolojileri müdürlüğünden yardım istenebilinir.

9) Derse hazırlıksız geldiği zaman cezalandırmanın yerine nedeninin ne olduğu öğrenilerek, öğrenciyle duygudaşlık kurularak; ego geliştirici dil kullanarak durumu belirtilebilinir, çözüm önerilebilinir.

10) Öğrencinin aileleriyle iletişime geçilerek uyku düzenleri hakkında bilgi verilerek, uyku düzeninin öğrenciye uygun hale getirilmesi için bilinçlendirme çalışmaları yapılabilinir.

11) Sınıf düzeni ve kurallarının belirlenmesinde öğrenci görüşü alınarak; öğrenciye değerli olduğu hissettirilerek, okula karşı istekli gelmesi sağlanabilinir.

7. KAYNAKÇA

Akça, V.(2006) “Fen Eğitimi Alan Lisans Öğrencilerinin Bilişsel, Duyuşsal ve Psiko-Motor Davranışlarına Devam-Devamsızlığın Etkisi” Kars: Kafkas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.

Altınkurt, Y.(2008) “ Öğrenci Devamsızlıklarının Nedenleri ve Devamsızlığın Akademik Başarıya Olan Etkisi” Nisan Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı 20.

Ayaş, T. (2007) “Okullarda Yaygın Sorun Şiddet ve Zorbalık” İlköğretmen Dergisi Sayı 14.

Claus, E. ve Hammer, M. Çeviren; Gürün İ. (2001) “ Anne, Ben Okula Gitmek İstemiyorum.”     Rota Yayıncılık.

Demirtaş, H. ve Güneş, H. (2003) “ Eğitim Yönetimi ve Denetimi Sözlüğü” Anı Yayıncılık.

Ensari, H. (2006) “ Yönetim ve Kalite” Morpa Yayınları.

Esin, T. (2007) “Eğitim Ortamlarında Konfor Koşullarının Sağlanması ve Yalıtımı”

Küçüksüleymanoğlu, R. (2007) “ İlköğretim Örgütlerinde Stratejik Planlama Süreci: Bir Örnek Olay İncelemesi” Eğitimde Politika Analizleri ve Stratejik Araştırmalar Dergisi Cilt 2 Sayı 1.

Oktay, A. (2007) “ Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim” İlköğretmen Dergisi Sayı 6.

Özyürek, L. (1980) “ Derse Devamın Öğrenci Başarısına Etkisi”

Pehlivan, Z. (2006) “ Resmi Genel Liselerde Öğrenci Devamsızlığı ve Buna Dönük Okul Yönetimi Politikaları”

Silah, M. (2003) “ Üniversite Öğrencilerinin Akademik Başarılarını Etkileyen Çeşitli Nedenler Arasından Süreksiz Durumluk Kaygının Yeri ve Önemi” Eğitim Araştırmaları Dergisi Sayı 10.

Sümer, N. (2005) “Araştırma Teknikleri”  Morpa Yayıncılık.