GİRİŞ

Ve tanrı insanı yarattı, dağların kaldıramadığı acıları kattı insanın ruhuna. Acılar sevinçlerden çok dillendirdi âdemoğlunu. Ölenlerin ardından yanan yürekler, karasevdaya düşen sevi yüklü mecnunlar, zalime meydan okuyan yiğitler… idi yürekte ki duyguların sözlere can verişi.

Onlar önceleri gizli kahramanlardı derken çıktılar er meydanına, sonra halk daha çok sevdi duygularına tercüman olan bu söz üstatlarını. Kuruldu meclisler, açıldı gönül sandıkları… Aldılar sazı ellerine, vurdular sazın teline. Saz çaldı, dil söyledi. Nice aşıklar çıktı, Anadolu’nun  yanık bağrından: Karac’oğlan, Erzurumlu Emrah daha yakın zamanda Çıldırlı Aşık Şenlik, Aşık Veysel, Murat Çobanoğlu ve kendisi dedem olan Aşık Mehmet Hicrani.

Torunu olmaktan gurur duyduğum dedemin aşağıda hayatını  ve bir de şiirini siz değerli okuyucularla  paylaşarak dedemi tanımayanlara bir nebze de olsa tanıtmayı görev bildim. Onun nezdinde bütün âşıkları rahmetle anıyor ve dilerim ki bu âşıklık geleneğinin önemi korunarak gelecek nesillerce de yaşatılır.

HAYATI

Kars ili Arpaçay ilçesi Taşdere (eski adı: Sosgert) köyü H.1328 (Miladi 1899) yılı doğumlu Aşık Mehmet  Hicrani’nin asıl adı Mehmet Kasım Ülker’dir. Gürcistan’ın Ağbaba bölgesinden Türkiye’ye göçen Aşık Hasan’ın torunudur. Aziz- Yeter çiftinin oğludur. Hüseyin,  Ali Asker, Sultan adlarında üç kardeşi daha vardır.

Âşık Sosgertli Mehmet Hicrani 20 Temmuz 1978 Perşembe günü hayata gözlerini yummuştur.

 

EĞİTİM DURUMU

Düzenli bir okul eğitimi almamıştır. Yurt içinde pek çok yeri dolaşan aşığımız bugünkü İran, Nahçivan, Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan ülkelerini gezip görmüştür. Eğitimini kendi kültür çevresinde, yaşadığı coğrafyada, gezip dolaştığı ülkelerde, adına ‘’Mekteb-i Hayat’’ veya ‘’hayat okulu’’ diyebileceğimiz yerlerde yapmıştır. İçinde yaşadığı toplumun yüzyıllardır süregelen bilgi birikimi, edindiği tecrübeler, yetiştirdiği düşünürler bağlantısıyla kazandığı ahlâkî ve kültürel değerler Hicrani’nin eğitiminde rol oynamıştır diyebiliriz. O’nun eserlerinde Mevlana’yı da buluruz, Yunus’u da, Hacı Bektaş’ı da, Hacı Bayram’ı da…

Kars ve civarı âşıklarının kendilerine örnek şahsiyet olarak seçtiği, büyük üstat olarak gördüğü Âşık Şenlik dergâhı. Kasım Şenlik’in isteği üzerine bu ocağa hizmet etmiş usta-çırak ilişkisi içinde âşıklık eğitimi almıştır.

O büyük bir hikâyecidir. Hikâyeciliği literatüre de geçmiştir. 1997 yılında ‘’Aşıklar Kahvesi’’nde derlemeleri esnasında bölgenin tanınmış, şöhretli aşıklarından Aşık Mevlit İhsani ile Mehmet Hicrani hakkında yapılan sohbet Hicrani’nin şöhretini, bölge aşıkları üzerindeki etkisini, hikayecilikteki başarısını en güzel biçimde yansıtmaktadır.

 

KULLANDIĞI MAHLASLARI

Şiirlerinde  ‘’Ozani’’, ‘’Mehmet Ozan’’, ‘’Mehmet Hicrani’’, Şair Hicran’’, ‘’Mim Hicran’’, ‘’Kul Hicran’’, ‘’Sefil Hicran’’, ‘’Dertli Hicran’’, ‘’ Hicrani’’ gibi mahlasları kullanmıştır. Bunlardan ‘’Hicrani’’ halk arasında en çok bilinen mahlasıdır.

 

ÂŞIK MEHMET HİCRANİ’NİN ESERLERİ

Kendi el yazısıyla kaleme aldığı yirmi yedi defteri mevcuttur. Bu defterler çağdaş cönk diye de adlandırılabilir. Hicrani,eserlerini, kendi ifadesiyle; ‘’insanlığa faydalı olmak için’’ meydana getirmiştir. Benlik için beğenilmek için yahut da desinler için de bu kitaplar yazılmamıştır ancak ve ancak insanlık âlemine bir fikir, bir uyarma için yazılmıştır.’’ (Yüz Yıllık Yolcular. 55.)

 

ESERLERİ: Ahmet Şah ile Gülüşan, Alana Satılır, Âli Mahkeme, Aşk-ı İlahi, Büryan ile Güldane, Efkarlı Adam, Elvani ile Reyhani, Enver  ile Dürdane, Ferman Şah, Fezayi ile Edalı Hanım, Garip aslan ile Laleli Sultan, Garip Fıkralar, Garip Kahraman ile Gamzeli Sultan, Geldi Zaman Geçti Zaman, Gülüstan ile İmran, Güzeller Yaylası, İnsanlığa Giden Yollar, İnsanlığı Terk Ettim, İskender Bey, Kenan ile Hanzade, Mahlukat Dili, Mazman ile Mahmihri, Muhammet ile Perihan, Öz İçinden Sözler, Salih ile ihtiyar, Şeriatın Çıbanı, Şeyh Senan ile İbare, Umman ile Hacer Han, Vatan Gülü, Vicdan Azabı, Yüzyıllık Yolcular, Zamani ile Züleyha.

1960’lı yıllarda Erzurum gazetesinde yayınlanan bir şirinde insanlığa, şöyle sesleniyor Aşık Mehmet Hicrani:

Sosgertli Aşık Mehmet’ten Öğütler

İnsanoğlu bir araya gelince

Her birisi ayrı ayrı yol tutar

Fikirler insanda cüzi irade

Kimi figan tutar kimi gül tutar

 

Bazıları söz söylüyor bal gibi

Bazıları yol gösterir yol gibi

Bazıları çok incelir kıl gibi

Kimi mal harcıyor kimi mal tutar

 

Bağırma çağırma kaç para değer

Bir nasihat versen serseri değer

Bir zayıf at, bir üzengi, bir eyer

Yoldan çıkar berri yaban çöl tutar

 

Öyle bir zaman ki gendi başına

Baba karışmaz oğul işine

Hanım kızlar ise başlı başına

Sarmaş dolaş dilediğiyle kol tutar

 

Aşık  Mehmet  Ozan sözüne bakın

Eridin sözlerin özüne bakın

Bu fikir çorbası tuz’una bakın

İnsan olan insanlarda el tutar.

 

Aşık Mehmet Hicrani

 

You have no rights to post comments